Hashimoto tiroiditi halk arasındaki bilinen adıyla hashimoto hastalığı tiroid bezinin iltihabi bir hastalığıdır .Toplumda sık görülen bir tiroid hastalığıdır. Tiroid bezinin insan bedenine yabancılaşması sonucu tiroid bezine karşı vücut bazı antikorlar üretir, bu antikorlar tiroid bezinde hasar yaratır ve hashimoto tiroiditine neden olur. Otoimmün bir hastalıktır. Ailesel geçiş gösterir. Aynı aileden birden fazla kişi hastalıktan etkilenmiş olabilir. Hem annede hem kızında, halada teyzede, babada görülebilir. Kadınlarda daha sık görülür, tüm yaşlarda görülmesine karşın 30-50 yaşları arasında daha sık görülür.
Her Hashimotolu hasta aynı mıdır?
Hashimoto tiroiditi her hastada aynı belirtileri göstermez. Bazı hastalarda hipotiroidi yani tiroid bezinin az çalışmasına ait belirti bulgularla karşımıza çıkabilir. Bu kişilerde çabuk yorulma, halsizlik, üşüme, unutkanlık, kilo alma, kilo verememe, kolay anımsayamama, konsantrasyon sağlamada güçlük, kabızlık, saçlarda dökülme, kas ağrıları, kramplar, ciltte kuruluk, kadınlarda sık ve fazla adet görme, ayak ve göz kapaklarında şişlik gibi belirtiler görülebilir. Bazı olgular da hipertiroidi yani zehirli guatr ( tiroid bezinin fazla çalışması) belirtileri ile gelebilirler. Bu olgularda iştah artışına karşın kilo kaybı, titreme, terleme, çarpıntı, sinirlilik, halsizlik, kas güçsüzlüğü, saçlarda dökülme gibi belirtiler görülebilir. Hashimoto tiroiditinde görülen zehirli guatr bazen geçici olabilir, bazen de kalıcı olabilir. Bazı olgularda da tiroid bezi normal çalışabilir. Kişilerde hipotiroidi ve hipertiroidi belirti bulguları görülmez. Bu kişiler genellikle bende guatr varmış, arkadaşlarım ya da ailem bir tiroid hormonlarına baktırsan iyi olur dediler diyerek başvururlar.
Hashimoto tanısı nasıl konur?
Hashimoto tiroiditi tanısı için kanda tiroid hormonlarına, tiroid antikorlarına bakılır ve tiroid ultrasonu yapılır. Anti TPO başta olmak üzere antitiroglobulin antikorları yüksek bulunur. TSH düzeyi hipotiroidili olgularda yüksek, hipertiroidili olgularda düşük ve tiroid bezi normal çalışanlarda ise normal olarak bulunur. Hastalar genellikle antikor düzeylerini çok yüksek görünce paniğe kapılırlar, daha sonraki gelişlerinde de antikorlara baktırmak isterler ve eski değerlere göre daha da yüksek çıkmışsa bu panik daha da artar. Antikorlara sadece tanı koymak için bakılır. Tanı konulduktan sonra antikorlara tekrar bakmaya gerek yoktur, antikor düzeylerinin yükselmesi ya da düşmesi hastalığın ilerlediği ya da gerilediği anlamına gelmez, hasta ilaç kullanıyorsa ilaç dozunu ayarlamak için kullanılmaz. Tiroid ultrasonunda tiroid bezinde nodüller saptanabilir. Bu nodüller kötü huylu da olabilir, bu nedenle bu hastalar belirli aralıklarla tiroid ultrasonlarını yaptırmalıdırlar.
Hashimotolu hasta çocuk sahibi olabilir mi?
Tiroid bezi normal çalışan bir hastanın çocuk sahibi olmasında herhangi bir engel yoktur. Hashimotolu olgularda tiroid hormonları yüksek ya da düşük olursa çocuk sahibi olmakta güçlük olabilir. Bununla beraber hashimotolu hasta çocuk sahibi olamaz demek çok abartılı bir yorum olur. Olgu gebe kalırsa gebelikte düşük, mental ve fiziksel gelişme geriliği gibi riskler oluşabilir. Buna karşılık tiroid hormon düzeyleri gebelik için istenen aralıklarda seyrediyorsa gebelik boyunca hem annede hem de bebekte herhangi bir sorunla karşılaşılmaz. Hashimotolu olguya gebe kaldığında düzenli olarak dışarıdan iyod takviyesi yapılmalıdır Hashimoto hastası kilo verebilir mi?
Hashimotolu bir olguda tiroid hormon düzeyi normal aralıkta ise kilo almaya neden olmaz. Olgu kilo vermekte de zorlanmaz. Bununla beraber hormon düzeyi yüksek ise kilo almaya neden olabilir ya da kilo vermede zorluk yaşanabilir.
Hangi hastalıklar hashimoto ile beraber görülebilir?
Hashimoto tiroiditi otoimmün bir hastalıktır. Bu nedenle romatoid artrit, B12 eksikliği anemisi, tip 1 şeker hastalığı, vitiligo ( deride pigment kaybı – beyaz lekeler), çöliak hastalığı gibi otoimmün diğer hastalıklarla beraber görülebilir. Hashimoto hastalığı bu hastalıklara neden olmaz. Otoimmün hastalıkların bir arada görülmesi nedeniyle bu hastalıklar hashimoto hastalığına eşlik eder.
Hashimoto hastalığının tedavisi
Hashimoto tiroditinin tedavi planı tiroid bezinin çalışma durumuna göre değişmektedir. Tiroid bezi az çalışıyorsa yani hipotiroidi varsa L- Tiroksin adı verilen tiroid hormonu verilir. Tiroid bezi fazla çalışıyorsa yani hipertiroidi varsa ve de kalıcı ise antitiroid ilaça ile tedavi edilir. Tiroid bezi normal çalışıyorsa herhangi bir ilaç verilmez. Hipertiroidi yani tiroid bezinin fazla çalışması var ise ve tiroid bezi normal çalışanlarda iyotsuz tuz kullanılmalıdır.
Hashimoto hastalığında beslenme nasıl olmalıdır?
Hashimotolu bir hastada temel beslenme ilkeleri geçerlidir. Temel sağlıklı beslenme ilkeleri içinde herhangi bir özgün gıda yasağı yoktur. Taş devri diyeti, glutensiz beslenme, aralıklı açlık gibi beslenme programlarının herhangi bir yararı yoktur. Glutensiz beslenme yalnızca çöliak hastalarında ve tanısı kanıtlanmış olan çöliak dışı gluten duyarlılığı olan hastalar için uygundur, bu hastalar dışında uygulanması için bilimsel bir kanıt yoktur ve önerilmez.
Bitkisel destek ürünlerinin hashimoto hastalığı tedavisinde yeri var mıdır?
Selenyum kullanımı tiroid hastalarında sık karşılaştığımız bir uygulamadır. Selenyum tedavisinin hashimotolu hastalarının tedavisinde etkinliğini gösteren bilimsel bir kanıt yoktur. Selenyum tedavisi hashimotolu olguda kullanılan tiroid hormon düzeyini azaltmaz ya da tiroid bezi normal çalışan bir hastada tiroid hormonu başlama zamanını etkilemez. Kısacası hastalığın seyrine olumlu bir etkisi olmamaktadır. Tiroid hastalıklarında selenyumun temel kullanım yeri göz bulgusu aktif olan graves orbitopatili olgulardır. Dışarıdan iyot takviyesi almak ve lügol solüsyonu kullanmak da tiroid hastalarında olduğu gibi hashimoto hastalarında da herhangi bir yarar sağlamaz. Bununla beraber lügol yada iyot kullanımı tiroid bezinin tiroid hormonu salgısını tamamen bitirebilir ve hastalığın daha da ilerlemesine, belirtilerinin daha da ağırlaşmasına neden olabilir.
Lazer Tedavisi hashimoto hastalığını tamamen bitirebilir mi?
Son yıllarda hashimoto hastalığının tedavisinde lazer tedavisi popüler bir tedavi olarak gözükmektedir. Lazer tedavisinin tiroid otoimmünitesini azalttığı ve buna bağlı olarak tiroid bezinin tekrardan görevini yerine getirebileceği öngörülmektedir. Bununla beraber lazer tedavisinin geçici bir iyileşmeye neden olduğu, bazı olgularda ilaç dozunu azalttığı ve bazı olgularda da ilacın tamamen kesildiği bildirilmiştir. Ancak lazer tedavisinin bu etkileri geçicidir yani kalıcı bir etkisi yoktur. Lazer uygulaması yapıldıktan bir süre sonra olgulardaki bu geçici iyileşme hali kaybolmaktatır, hastalar yeniden ilaç kullanmaya başlamaktadırlar ve de azaltılan ilaç dozu tekrardan arttırılmakadır.